аIJʿª½±

Kolonia ?sht? nj? lagje e vog?l n? ish-zon?n industriale t? qytetit t? Gjakov?s, n? Kosov?n per?ndimore. Shumica e 120 familjeve k?tu - t? cilat p?rfshijn? njer?z nga komunitetet pakic?, rom?, ashkali dhe egjiptian? - luftojn? p?rdit? me varf?rin? dhe papun?sin?. Deri n? vitin e kaluar, ata jetonin n? sht?pi pothuajse t? rr?nuara, para se nj? projekt i financuar nga donator?t t? nd?rtonte sht?pi t? reja dhe t? kryente infrastruktur?n baz?, p?rfshir? uj?sjell?sin, sistemin e kanalizimit dhe rrug?t e shtruara.

S? voni, n? lagje gjithashtu u vendos lidhja e internetit - n?p?rmjet fibrave optike - gj? q? banor?t e shohin si nj? p?rmir?sim t? ndjesh?m n? jet?n e tyre.

¡°Ata than? se do ta paguanin metelikun e tyre t? fundit p?r t? pasur qasje n? internet¡±, thot? Fatos Stavileci i Fiberlink, kompani kjo q? siguroi sh?rbimin e fibrave optike. ¡°Ne vendos?m t? pilotojm? zgjerimin e rrjetit ton? t? fibrave n? k?t? zon?, k?shtu q? tani ?do sht?pi n? lagjen Kolonia ka lidhje interneti me brez t? gjer? frekuencor (broadband).¡±

P?rkund?r v?shtir?sive financiare, banor?t e lagjes Kolonia p?rpiqen t? paguajn? rregullisht p?r lidhjen e internetit. ¡°T? gjith? ne tani kemi internet n? sht?pi; ai ?sht? b?r? pjes? e jet?s son?¡±, thot? Jeton Juniku, 50 vje?, banor i lagjes Kolonia. ¡°Pagesa e tarif?s mujore ndonj?her? ?sht? e v?shtir?, por sa her? q? kam para, p?rpiqem ta paguaj internetin¡±.

I biri 17-vje?ar i Jetonit, M?rgimi, shpjegon pse ?sht? kaq e r?nd?sishme p?r k?t? komunitet q? t? ket? qasje t? besueshme n? internet. ¡°Shumica prej nesh p?rdorim internetin p?r t? folur me an?tar?t e familjes q? jetojn? jasht? vendit¡±, thot? ai. ¡°Ne flasim me ta pothuajse ?do dit?, dhe ?sht? e r?nd?sishme q? t? kemi nj? lidhje t? mir? interneti p?r t? p?rdorur sh?rbimet e thirrjeve falas si Skype, Facebook ose Viber¡±.

Kosova ka nj? diaspor? t? madhe, pjesa m? e madhe e s? cil?s ?sht? n? vendet e BE-s?. N? t? v?rtet?, vler?sohet se nj? n? tre kosovar? jetojn? jasht? vendit. Dhe, ajo q? ?sht? e r?nd?sishme t? theksohet, remitancat q? ata d?rgojn? n? Kosov? jan? nj? nga ngas?sit kryesor? t? rritjes ekonomike t? vendit. T? ardhurat e familjeve nga remitancat p?rb?jn? rreth 15% t? BPV-s? s? Kosov?s, q? paraqet nj? pjes? t? r?nd?sishme t? rrjetit t? siguris? shoq?rore. Remitancat prekin rreth 20-25% t? familjeve dhe sigurojn? t? ardhura t? konsiderueshme - ve?an?risht p?r familjet m? t? varfra, si? jan? ato n? lagjen Kolonia.

Banor?t e lagjes Kolonia nuk p?rfitojn? vet?m nga qasja n? internet, por q? nga gushti i vitit 2017, ata tani kan? lidhje m? t? shpejt? dhe m? t? besueshme n? internet. Kjo fal? Fiberlink-ut duke p?rdorur infrastruktur?n e fibrave optike t? Operatorit t? Sistemit, Transmisionit dhe Tregut (KOSTT), nj? kompani publike, p?r shk?mbimin e saj t? internetit me dy ofrues t? tjer? t? sh?rbimeve t? internetit n? rajon.

¡°Ne kemi rritur kapacitetin ton? p?r t? ofruar sh?rbime t? internetit dhe p?r t? p?rmir?suar cil?sin? e t? gjitha sh?rbimeve q? u ofrojm? klient?ve¡±, thot? Stavileci. ¡°Kjo ?sht? nj? baz? e mir? p?r zhvillimin e kompanis? son? dhe p?r tregun e internetit dhe teknologjis? s? komunikimit n? vend,¡± shton ai.

N? mes t? vitit 2016, Fiberlink, s? bashku me Vista dhe AceWaves - dy ofrues t? tjer? t? sh?rbimeve t? internetit (ISP) q? operojn? n? komunat fqinje - shpreh?n interesim p?r asetet e fibrave t? zot?ruara nga nd?rmarrja energjetike KOSTT. N? qershor 2017, KOSTT dhe tri ISP-t? negociuan dhe n?nshkruan nj? kontrat? - transaksion i par? i k?tij lloji n? Kosov?, dhe nj? q? ndikon drejtp?rs?drejti mbi 30,000 konsumator?. Kompanit? tani kan? fituar kapacitetin p?r rritjen e m?tejshme t? baz?s s? konsumator?ve, pasi rrjeti i tyre i p?rbashk?t - fal? qasjes n? rrjetin e KOSTT-it - mund t? mbuloj? rreth 60,000 familje (ose 300,000 banor?) n? pjes?n jugper?ndimore t? Kosov?s.

¡°Ideja e KOSTT q? nga fillimi ka qen? t? shikoj mundesit? q? nj? pjes? t? k?tij rrjeti telekomunikues optik ta vendos n? funksion p?r q?llime komerciale p?r rritjen e mundesive p?r sherbime efikase telekomunikuese ndaj konsumator?ve dhe me kosto m? t? ul?t¡±, thot? Kadri Kadriu, ushtrues detyre i Kryeshefit Ekzekutiv t? KOSTT. ¡°Banka Boterore ka ndihmuar KOSTT-in me studime dhe ekspertiz? n? praktikat m? t? mira se si duhet t? shfryt?zohet ky kapacitet n? t? ardhmen¡±.

KOSTT ka instaluar mbi 1,100 km rrjet t? fibrave optike n? largp?r?uesit e vet t? energjis? elektrike t? tensionit t? lart?, duke krijuar k?shtu nj? rrjet t? fuqish?m broadband p?r t? ofruar sh?rbime t? teknologjis? s? komunikimit dhe informacionit n? t? gjitha vendbanimet kryesore n? Kosov?.

Duke e ndar? n? m?nyr? aktive infrastruktur?n e saj t? tep?rt t? fibrave, KOSTT ?sht? duke p?rmbushur zotimet e veta rregullatore dhe publike si nj? kompani shtet?rore e sh?rbimeve. P?rve? k?saj, kjo qasje do t? ndihmoj? plot?simin e boshll?qeve t? infrastruktur?s ekzistuese broadband n? zonat rurale, ku aktualisht m? shum? se nj? e treta e familjeve nuk kan? qasje komerciale n? broadband. Hapja e rrjetit t? fibrave t? KOSTT p?r lizing komercial do t? jet? e domosdoshme n? tejkalimin e k?tij hendeku digjital.

K?rkesa p?r sh?rbime broadband fikse dhe mobile pritet t? rritet ndjesh?m n? Kosov?. Numri i abonent?ve p?r broadband fiks parashikohet t? rritet me 126% n? mes t? viteve 2015 dhe 2020, dhe ai i abonent?ve p?r broadband mobil me 205% gjat? t? nj?jt?s periudh?. Ky trend paraqet mund?si t? konsiderueshme komerciale brenda vendit.

Eshref Mazreku, Kryeshef Ekzekutiv n? Vista, rr?fen nj? tregim p?r nj? nga klient?t e tij n? fshatin Studen?an, af?r qytetit t? Suharek?s. Nj? fermer q? merret me mbar?shtimin e lop?ve ka instaluar nj? sistem video v?zhgimi n? internet p?r t? vrojtuar e mbrojtur bag?tin? e tij.

¡°Fermeri m? fal?nderon sa her? q? e shoh,¡± thot? Mazreku. ¡°Ai thot? se tani klient?t e tij nuk kan? nevoj? t? vijn? tek ai p?r t? marr? mish. N? vend t? k?saj, ai ?sht? duke e shitur mishin n? internet.¡±

Financimi p?r k?t? aktivitet u sigurua nga  (PPIAF)*.

---

Fondi K?shillimor p?r Infrastruktur? Private-Publike (PPIAF) ?sht? nj? fond i asistenc?s teknike shum?-donator?she, e cila financohet nga 11 donator? shum?pal?sh dhe dypal?sh. I themeluar n? vitin 1999 si nj? nism? e p?rbashk?t e qeverive t? Japonis? dhe Mbret?ris? s? Bashkuar, duke punuar ngusht? me, dhe e vendosur n? Grupin e Bank?s Bot?rore, PPIAF ?sht? nj? katalizator p?r rritjen e pjes?marrjes s? sektorit privat n? tregjet n? zhvillim. Misioni i tij ?sht? t? ndihmoj? n? eliminimin e varf?ris? dhe n? rritjen e prosperitetit t? p?rbashk?t n? vendet n? zhvillim duke leht?suar p?rfshirjen e sektorit privat n? infrastruktur?.